سفر

چون به غريبي بروي،فرجه كني،پخته شوي
باز بيايي به وطن،با خبري،پرهنري
مولانا
اين بيت خيلي شبيه شعري منسوب به حضرت علي است كه مي فرمايد سفر كنيد و در وطن ننشينيد چون در سفر 4 فايده هست اولا تفرج مي كنيد و ثانياتجارتي كرده و درامدي به دست مي آوريد و ثالثا علم پيدا مي كنيد چون همة علما كه در شهر من نيستند در اقصا نقاط جهان به محضرشان مي رسيد و علم مي آموزيد. رابعاً آداب زندگي مي آموزيد و در آخر هم به همنشيني بزرگان مفتخر مي شويد.
به نقل از مصطفي ملكيان از مقاله معناي زندگي از ديدگاه مولانا

سخت مي گيرد جهان بر مردمان سخت كوش

گفت: آسان گير بر خود كارهاكز روي طبع

سخت مي گيرد جهان بر مردمان  سخت كوش

حافظ

"سخت كوشي" به معناي جديت و پشتكار است.اما احتمالا در زمان حافظ"سخت كوش" نبايد به اين معنا بوده باشد.به دو دليل يكي آنكه حافظ"سخت كوش"را در مقابل" آسان گير" گذاشته است.پس مراد از "سخت كوشي" بايد "سخت گيري" بوده باشد.

دليل دوم دليل معنايي است.اگر بگوييم جهان بر مردمان سخت كوش، يعني انسانهاي جدي و با پشتكار سخت مي گيرد سخن ياوه اي گفته ايم.انسانهاي جدي و با پشتكار بيشتر روي موفقيت مي بينند تا ادمهاي سست و تنبل.پس حافظ با آن فرزانگي كه دارد چگونه مي تواند چنين ادعايي بكند؟اما اگر مراد از "سخت كوشي" را" سخت گيري"در نظر بگيريم،  سخني است درست.

مثل آن حديث كه مي گويد اناعند ظن عبدي بي.مرا هر كه هرگونه گمان كند به همان گونه مي يابد.

اگر كسي با جهان چنين مواجهه اي داشته باشد يعني سخت بگيرد،جهان هم بر او سخت خواهد گرفت كه به نظر من سخني است درست و معنا دار.

دكتر مصطفي ملكيان

سفر

خطیب آب طلا منشی قضا و قدر

نوشته بر در این کاروانسرای دو در

درخت اگر متحرک شدی زجای به جای

نه جور اره کشیدی و نه جفای تبر

اراجيف

سلطان المدورا!

اگر در پشتِ خمسه المنشارِ ما گذر كني،جديد الاصم ِ ما را بگوكه شيخ الحديد ما را شحم لايي كند كه مع فخذ از آسمان نزول خواهد كرد.

سلطان:شاه،شا/مدوّر:گرد/-سلطان المدورا=اي شاگرد

خمسه:پنج/منشار:اره/ خمسه المنشار=پنجره

جديد:نو/اصم:كر/جديدالاثر=نوكر

شيخ :پير/حديد:آهن/شيخ الاحديد= پيراهن

شحم:پي(چربي)/لا: نه/شحم لا=پينه

مع:با/فخذ:ران/مع فخذ=باران

اي شاگرد! اگر در پشت پنجره ما گذر كني، نوكر ما را بگو كه پيراهن ما را پينه اي كن كه باران از آسمان خواهد باريد.